SDR, đồng tiền tối ưu cho hệ thống tài chính thế giới

USD, Euro và Yên Nhật đang biến động bởi những vấn đề chính trị, khủng hoảng nợ và động đất. Đây là lúc thế giới hướng tới đồng tiền ổn định SDR.

Trong một cuộc họp tại Bắc Kinh vào tháng 3 vừa qua, các học giả và các nhà hoạch định chính sách đã thảo luận về hoạt động cải cách hệ thống tiền tệ quốc tế. Mặc dù hệ thống tiền tệ quốc tế không trực tiếp gây ra sự mất cân bằng kinh tế và bất ổn trong nền kinh tế toàn cầu, nhưng việc giải quyết những tồn tại trong hệ thống đó sẽ tạo ra nhiều kết quả tích cực cho thế giới.

Trong cuộc họp tại Bắc Kinh, G-20 đã nhất trí việc mở rộng giới hạn của hệ thống tiền tệ hiện hành của IMF và Quyền rút vốn đặc biệt (SDR).

Quyền rút vốn đặc biệt là một loại tiền tệ do quỹ tiền tệ thế giới IMF tạo ra vào năm 1969, đóng vai trò là một bộ phận trong dự trữ quốc tế của các nước thành viên. Đồng tiền này ra đời với mục đích giảm thiểu những hạn chế trong việc sử dụng đồng USD và vàng như là công cụ thanh toán quốc tế duy nhất. SDR ra đời đã bổ sung vào quỹ dự trữ tiền tệ thế giới, làm cho hoạt động thanh toán quốc tế được thông suốt hơn, đồng thời khiến cho thị trường hối đoái ổn định hơn.

G20 đề xuất, vai trò của SDR sẽ được mở rộng thông qua các hoạt động mới và việc tăng sử dụng đồng tiền này trong hoạt động cho vay của IMF.

Bằng cách đó, IMF có thể phát hành số SDR tương đương đến 250 tỷ USD như một đề xuất trong cuộc họp của G20 tại London vào tháng 4/2009, và tiếp tục phát hành thêm số lượng lớn SDR trong 3 năm tới. Một đề xuất được đưa ra là IMF nên phát hành 150-250 tỷ SDR ( 240-390 tỷ USD) mỗi năm.

Đó sẽ là hành động mang lại nhiều hiệu ứng tích cực. Đầu tiên, nó sẽ làm giảm suy thoái kinh tế thế giới, đặc biệt là trong và sau cuộc khủng hoảng. Nhiều nước tiếp tục tích lũy dự trữ tiền tệ ở mức cao phòng ngừa, đặc biệt là để tránh các cuộc khủng hoảng trong tương lai xảy ra do sự đảo chiều vốn hay thâm hụt thương mại.

Cuộc khủng hoảng tài chính gần đây cho thấy rằng, những quốc gia có dự trữ tiền tệ lớn có khả năng đối phó tốt hơn với những biến động của thị trường tài chính quốc tế.

Trong khi tích lũy dự trữ sẽ giúp bảo vệ các quốc gia, nhưng trong một khoảng thời gian nhất định sẽ làm giảm nhu cầu tổng thể toàn cầu. Với quy mô phát hành đồng SDR hàng năm tương đối nhỏ, nó sẽ chỉ bù đắp một phần sự thiếu hụt đó, nhưng lại giúp duy trì và thúc đẩy phục hồi toàn cầu, không gây áp lực lạm phát.

Một biện pháp lý tưởng nhất là việc phát hành bổ sung SDR phải được đi kèm với các biện pháp tăng cường hiệu quả của nó.

Điều này được coi là bước đầu tiên hướng tới sử dụng đồng tiền chung, và để gia tăng vai trò của SDR trong các giao dịch IMF. Trong khủng hoảng, hoạt động cho vay của IMF cần được tài trợ hoàn toàn bởi SDR với số lượng không giới hạn.

Một tỷ lệ lớn hơn của SDR được cung cấp cho các nước đang thực sự có nhu cầu dự trữ tiền tệ (chủ yếu là các nước đang phát triển), có thể đóng góp vào tăng trưởng toàn cầu và ổn định kinh tế thế giới.

Không phải ngẫu nhiên IMF và một số nhà lãnh đạo các quốc gia hàng đầu thế giới đã đề xuất tăng cường vai trò của đồng SDR, nhất là trong bối cảnh thị trường tiền tệ thế giới đang gặp nhiều vấn đề như hiện nay. SDR được tính toàn bằng rổ tiền tệ bao gồm 4 đồng tiền mạnh của thế giới, và điều đó giúp nó có nhiều ưu điểm hơn so với từng loại tiền riêng biệt.

USD có thể được coi là đồng tiền thống trị thế giới, nhưng khi Chính phủ Mỹ gặp rắc rối như hiện nay, thì USD có thể bị hạ bệ bất cứ lúc nào. Đồng Euro đang biến động mạnh do cuộc khủng hoảng nợ kéo dài tại châu Âu và hành động nâng lãi suất của ECB. Đồng Yên cũng đang cần tới sự hỗ trợ của Chính phủ để đảm bảo không bị tăng giá quá cao sau trận động đất ngày 11/3.

Trong một bối cảnh như vậy, việc tăng cường sử dụng đồng SDR có lẽ là một hướng đi mới, giúp ổn định được thị trường tiền tệ thế giới. Thế giới sẽ không rơi vào tình trạng quá phụ thuộc vào một đồng tiền nhất định, và sẽ xảy ra bất ổn khi Chính phủ phát hành đồng tiền đó gặp rắc rối.

(Báo Điện tử Doanh nhân Việt Nam toàn cầu)